Menyingkap Bagaimana Kanak-kanak Mudah Menguasai Dua Bahasa

oleh LAURAN NEERGARD, penulis perubatan Associated Press.

WASHINGTON – Masa terbaik untuk mempelajari bahasa asing : antara waktu lahir dan usia 7 tahun. Sudah terlepas kesempatan itu?

Kajian baru menunjukkan bagaimana otak kanak-kanak berupaya menguasai dua bahasa dengan begitu mudah. Saintis berharap penemuan ini akhirnya dapat membantu kita semua mempelajari satu bahasa baru dengan lebih mudah sedikit.

“Kami fikir sesetengah daripada keajaiban yang kanak-kanak gunakan dalam situasi pembelajaran ini dapat diimport ke dalam program untuk orang dewasa,” kata Dr. Patricia Kuhl dari Universiti Washington. Beliau adalah salah seorang daripada ahli kumpulan antarabangsa yang kini sedang cuba mengubah prinsip-prinsip itu menjadi teknologi yang boleh diajarkan.

Setiap bahasa menggunakan satu set bunyi yang unik. Saintis kini tahu bahawa bayi dilahirkan dengan keupayaan untuk membezakan semua bunyi berkenaan, tetapi keupayaan tersebut mula menjadi lemah sebelum mereka mula bercakap menjelang ulang tahun pertama lagi.

Kuhl memberikan satu misalan : Orang Jepun tidak membezakan antara bunyi huruf “L” dan “R” dalam bahasa Inggeris – “rake” dan “lake” bunyinya sama sahaja. Kumpulan beliau telah membuktikan bahawa bayi berusia 7 bulan di Tokyo dan bayi 7 bulan di Seattle memberi respons yang sama baik kepada bunyi yang berbeza-beza itu. Tetapi menjelang usia 11 bulan, bayi Jepun itu telah kehilangan banyak keupayaan tersebut.

Berhenti sejenak – bagaimana hendak menguji seorang bayi? Dengan mengesani tatapan mata. Tunjukkan suatu mainan yang menarik di satu sisi ataupun sisi yang lain apabila terdapat bunyi yang tertentu. Bayi itu dengan pantasnya akan tahu untuk memandang ke sisi berkenaan apabila dia mendengar bunyi baru yang serupa.

Menguasai bahasa dominan anda mengganggu usaha mempelajari bahasa kedua yang kurang diketahui. Penyelidikan Kuhl mengatakan bahawa otak menolak bunyi-bunyi yang tidak berpadanan.

“Anda membina suatu seni bina otak yang sepadan dengan sempurna untuk bahasa Jepun ataupun Inggeris ataupun Perancis, apa sahaja bahasa ibunda yang berkenaan, Kuhl menerangkan – ataupun, jika bayi itu bernasib baik, otaknya mempunyai 2 set litaran saraf tertuju khas untuk dua bahasa."

Sungguh menakjubkan bagi bayi-bayi yang dibesarkan dengan dua bahasa – hanya dengan bercakap kepada mereka dalam dua bahasa – mereka dapat mempelajari kedua-dua bahasa berkenaan dalam masa yang sama diambil oleh kebanyakan bayi untuk mempelajari satu bahasa.

Penyelidik Itali hairan mengapa tiadanya kelambatan, dan melaporkan dalam jurnal Science bulan ini bahawa kebolehan menguasai dwibahasa menjadikan otak lebih fleksibel atau mudah disesuaikan.

Penyelidik-penyelidik itu telah menguji 44 orang kanak-kanak 12 bulan untuk melihat bagaimana mereka mengenal contoh-contoh perkataan tiga suku kata – perkataan-perkataan yang tiada makna, hanya sekadar untuk menguji pembelajaran bunyi. Memang betul, kaedah mengesani tatapan mata bayi menunjukkan bahawa bayi dwibahasa mengetahui dua jenis contoh pada masa yang sama – seperti lo-ba-lo atau lo-lo-ba – sementara bayi satu bahasa hanya tahu satu contoh sahaja. Demikianlah yang disimpulkan oleh Agnes Melinda Kovacs dari Sekolah Antarabangsa bagi Pengajian Lanjutan di Itali.

Meskipun pembelajaran bahasa baru adalah paling mudah menjelang usia 7 tahun, keupayaan ini jelas merosot selepas baligh.

“Kita melihat otak sebagai sesuatu yang lebih mudah dibentuk dan bersedia mewujudkan litaran baru pada waktu sebelum baligh daripada selepas baligh,” ujar Kuhl. Bagi seorang dewasa, “prosesnya berbeza sama sekali. Anda tidak akan dapat mempelajari bahasa dalam cara yang sama. Anda tidak akan menjadi (sefasih) penutur asli.”

Namun satu tinjauan yang bakal diterbitkan tidak lama lagi dari Pusat Linguistik Gunaan, sebuah organisasi tanpa untung (nonprofit) yang membuat penyelidikan tentang isu-isu berkaitan bahasa, menunjukkan bahawa sekolah-sekolah rendah di A.S. telah mengurangkan pengajaran bahasa asing dalam sedekad yang lalu. Kira-kira suku daripada sekolah rendah kerajaan pernah mengajar bahasa asing pada 1997, tetapi tinggal 15 peratus sahaja pada tahun lalu, menurut dapatan awal yang diumumkan di laman web pusat tersebut.

Apakah yang mungkin dapat membantu orang yang sudah terlepas kesempatan semasa zaman kanak-kanak mereka? Otak bayi memerlukan interaksi secara peribadi untuk meresapkan suatu bahasa baru – TV atau CD semata-mata tidak berkesan. Justeru penyelidik sedang memperbaik teknologi yang biasa digunakan oleh orang dewasa untuk mempelajari bahasa, untuk menjadikan ia lebih bercirikan pergaulan dan barangkali dapat memanfaatkan litaran otak yang lazim kanak-kanak gunakan.

Ingat kembali kesukaran menyebut “L” dan “R” dalam bahasa Jepun? Kuhl dan saintis di Universiti Tokyo Denki dan Universiti Minnesota membantu membangunkan sebuah program bahasa komputer yang memaparkan orang bercakap dalam “bahasa mengagah”, yakni bunyi yang berupa patah-patah perkataan yang biasa digunakan ibu bapa ketika bersama bayi mereka.

Pelajar kolej berbangsa Jepun yang kurang terdedah kepada bahasa Inggeris lisan telah menjalani 12 sesi mendengar bunyi sebutan yang memberi penekanan kepada huruf “L” dan “R” sambil menonton wajah komputer pengajarnya menyebut perkataan dalam bahasa Inggeris. Pengimbas otak – sebuah alat yang kelihatan seperti pengering rambut bergelar MEG, iaitu singkatan bagi magnetoencephalography – yang mengukur aktiviti milisaat demi milisaat menunjukkan bahawa para pelajar tersebut lebih cekap membezakan antara bunyi-bunyi dalam bahasa Inggeris yang begitu asing bagi mereka. Mereka juga berupaya menyebutnya dengan lebih baik, lapor pasukan itu dalam jurnal Neurolmage.

“Ini merupakan cubaan awal kami secara kasar buat pertama kalinya tetapi hasilnya luar biasa sekali,” kata Kuhl.

Namun beliau lebih suka melihat ibu bapa memahami ilmu biologi dan mendedahkan anak kecil mereka sejak dari awal lagi. Jika anda bertutur bahasa kedua, amalkanlah ia di rumah, ataupun carilah kumpulan bermain atau pengasuh yang membolehkan anak anda selalu mendengar pertuturan bahasa lain.

“Anda akan terkejut,” ujar Kuhl. “Otak mereka memang mudah menerimanya ibarat span menyerap air.”

--------------------
NOTA EDITOR – Lauran Neergaard membuat liputan isu-isu berkaitan kesihatan dan perubatan untuk Associated Press di Washington.

[sumber foto]

:: :: :: :: ::

U : Ada seorang rakan penterjemah yang ingin mencari calon isteri-isteri berlainan bangsa dari 4 benua berbeza yang juga berkerjaya sebagai penterjemah dengan harapan memperolehi zuriat-zuriat yang berupaya memahami berbilang bahasa! Semoga beliau berjaya dan bolehlah membuka sebuah perniagaan keluarga yang menawarkan perhidmatan penterjemahan antarabangsa ;-}